Bankpresident Robert van Trikt met aan zijn linkerzijde directeur Bankbedrijf en Bancaire Zaken Maikel Soekhnandan. Aan zijn rechterzijde directeur Monetaire en Economische Aangelegenheden William Orie en Algemeen Secretaris Faranaaz  Hausil.

 

Inleiding van Centrale Bank president Robert van Trikt gehouen tijdens de persconferentie op dinsdag 19 maart 2019 

Dames en heren van de media,

Om direct met de deur in huis te vallen over de bedoeling van deze ontmoeting met u, wil ik aangeven dat dit niet zonder meer een persconferentie is in de traditionele betekenis hiervan waarbij u informatie van ons krijgt en u die overbrengt naar de samenleving.

Onze bedoeling is om u deelgenoot te maken van een ontwikkeling die door de Centrale Bank is ingezet om de Republiek Suriname te koersen naar een financiële en economische positie die ons moet behoeden voor gevaren die ons boven het hoofd hangen en tegelijkertijd om productie en dus voortuitgang teweeg te brengen.

Ik wil het vandaag met u hebben over actuele nationale economische ontwikkelingen en daarbij aangeven welke positieve vooruitzichten wij als natie hebben, ondanks de uitdagingen waarvoor wij staan.

Eén van deze uitdagingen is de wisselkoers waarop momenteel druk wordt uitgeoefend.

Ik wil het met u hebben over het monetair beleid en de coördinatie hiervan met het fiscaal beleid.

U verneemt van mij mijn beleidsvoornemens t.a.v. financiering van de staat door de Bank. 

Ik zal wat langer stilstaan bij de National Risk Assessment, momenteel zowat de grootste uitdaging voor Suriname, om hier goed doorheen te komen. De verantwoordelijkheid hiervoor rust voornamelijk op de schouders van de Centrale Bank. Als monetaire autoriteit moeten wij bovendien eerst onszelf institutioneel versterken om deze immens grote taak aan te kunnen.

Goede communicatie hierover met een ieder in de samenleving is van het hoogste belang. Met een ieder bedoel ik dan ook letterlijk een ieder die dagelijks ook maar SRD 1,00 in handen krijgt en weer uitgeeft. Zo verstrekkend zijn de op handen zijnde ontwikkelingen. 

De Centrale Bank van Suriname staat voor enorme uitdagingen en is zij genoodzaakt hieraan te moeten voldoen en dit met commitment van de directie en medewerkers om zich volledig in te zetten om de Bank naar het volgend niveau te tillen. Met deze commitment voel ik mij enorm gesterkt en ga deze uitdaging in alle vertrouwen aan, tezamen met mijn directie en alle medewerkers van de Bank.  

Dat de communicatie met de overheid, de Regering, met name het Ministerie van Financiën, intensief zal zijn behoeft geen betoog. Er zal continu nauwe afstemming worden gepleegd door de monetaire autoriteiten inzake het financieel- en het monetair beleid. Het beleid zal erop gericht zijn om de ontwikkeling van Suriname te stimuleren en de economische ontwikkeling in het bijzonder. Het beleid zal productie- en investering bevorderend zijn. Uiteraard zal ook hierover in ruime mate gecommuniceerd worden met belanghebbenden, zodat zij hún beleid tijdig hierop kunnen afstemmen.  

Nationale economische ontwikkelingen

Er zijn tekenen van verbetering voor de Surinaamse economie, waarbij de groeivooruitzichten gunstig zijn. Deze groei zal voornamelijk gedreven worden door de mijnbouwsector. Er is echter nog ruimte om groei bij andere sectoren te stimuleren en voorts de diversificatie van de economie van de grond te krijgen. Het IMF heeft voor Suriname voor de komende drie jaar een economische groei van tussen 2.1 en 2.5% geprojecteerd. (bronvermelding) 

Verder wordt lage inflatie geprojecteerd voor het middellange termijn, wat gunstig zal zijn voor de koopkrachtontwikkeling. Voor 2019 is een gemiddelde jaarinflatie van 6.5% geprojecteerd. Hierbij is uitgegaan van stabiele wisselkoersen. De overheidsfinanciën blijft echter nog een gebied waar het bewerkstelligen van evenwicht noodzakelijk zal zijn voor macro-economische stabiliteit op middellange termijn. Regelmatige afstemming tussen de Centrale Bank en het Ministerie van Financiën is ook een cruciale voorwaarde om deze stabiliteit te realiseren.

De gelddekking van rond de 65 procent is als stabiel aan te merken. De wettelijke vereiste is minimaal 50 procent. De internationale reserves zijn goed voor een importdekking van 3,2 maanden. Indien de importen van grote mijnbouwbedrijven eruit worden gelaten- omdat die geen beroep doen op de nationale deviezenreserves - stijgt deze dekking tot rond de 5 maanden.

Deze positieve ontwikkelingen zie ik echter niet terug in de stabiliteit van de wisselkoersen. 

Wisselkoers

Al enige tijd heerst er een druk op de wisselkoersen, vooral de US-dollar. De problematiek rondom de import van chartale US-dollars vanwege de aanhouding van de Euro-middelen door Nederland in 2018 doet zich gevoelen in het tekort aan cash US-dollars. Vanwege de dollarisering van bepaalde sectoren, zoals goud, visserij en hout, wensen exporteurs cash US-dollars op te nemen bij lokale banken om betalingen te plegen. Omdat er bijkans een jaar geen cash UD-dollars zijn geïmporteerd cash-dollars dus niet in voldoende mate aanwezig. Exporteurs kunnen altijd nog vrijelijk girale betalingen plegen.

Vanwege het langer uitblijven van voldoende US-dollars zijn de sentimenten overgeslagen naar andere segmenten van de valutamarkt. Ik heb intensief overleg gevoerd met zowel banken als cambio’s. Op basis hiervan zijn voorstellen uitgewerkt en worden die stapsgewijs geïmplementeerd. 

Enkele maatregelen die in dit kader, in nauw overleg met de Bankiersverening, zijn getroffen:

  • Afschaffing van de transactiekosten op kasstortingen en -trekkingen in de Surinaamse munt bij banken. De CBvS heeft kosten van haar payment system naar banken toe ook geëlimineerd.
  • Grens storting vreemde valutamiddelen bij banken met onderliggende documenten ter verklaring van de herkomst is opgetrokken van USD 3000 en EURO 3000 tot USD 5000 en EURO 5000.
  • Een dringend beroep gedaan op banken om transactiekosten bij kasstortingen in euro’s tot een minimum te beperken. 

Voorts worden alle mogelijkheid bekeken om cash US-dollar in te voeren. 

Ik ben ervan overtuigd dat met een gezamenlijke aanpak wij de wisselkoers kunnen stabiliseren.   

Let erop dat de erop zal toezien dat de voorziening van eerste levensbehoeften en medicamenten gegarandeerd zal blijven door middel van het beschikbaar stellen van vreemde valuta.  

Monetair beleid

Het monetair beleid zal gericht zijn op een actieve beïnvloeding van de liquiditeiten van banken teneinde een gezonde verhouding tussen de groei in de liquiditeitenmassa en de productiegroei te realiseren en een beheersbaar inflatieniveau te bereiken. Wij zullen het reserve money targeting regime verder inhoud geven. Behalve de kasreserveregeling zullen ook andere instrumenten worden ingezet om liquiditeiten van banken te beïnvloeden. De focus op de liquiditeiten van banken zal een belangrijke manier zijn om de wisselkoers stabiel te houden. Er wordt een Monetary Policy Coordination Committee in het leven  geroepen om geïnformeerde en tijdige beslissingen te nemen op het gebied van liquiditeitsbeheersing in het financieel systeem. Een belangrijk vereiste voor de effectiviteit van monetair beleid is een goed functionerende interbancaire markt. Hieraan zal door de Bank de nodige aandacht worden geschonken. Verder vind ik de ontwikkeling van de secundaire markt voor schatkistpapier van essentieel belang opdat het publiek een alternatief beleggingsinstrument heeft en de Staat tegen gunstigere voorwaarden eventuele tekorten kan financieren. 

Coördinatie Monetair en Fiscaal Beleid

Coördinatie van monetair en fiscaal beleid is vooral in een kleine economie van essentieel belang om macro-economische doelstellingen te behalen. Ook kan de Centrale Bank haar taak als bankiers en kassier van de Staat bij een dergelijke coördinatie beter invullen. Er zal een elektronische verbinding tot stand worden gebracht met het Overheidsfinancieel informatie systeem zodat de Bank deze taak efficienter kan uitvoeren. Wij zullen samen met het Ministerie van Financiën de nodige mechanismen opzetten om te geraken tot duurzame coördinatie van beleid tussen beide monetaire autoriteiten ten faveure van het land. Coördinatie van beleid houdt geenszins in dat het monetair beleid van de Centrale Bank wordt bepaald door de Minister van Financiën of het fiscaal beleid door de Governor van de Centrale Bank. Beide autoriteiten behouden hun beleidsautonomie. Het voordeel van beleidscoördinatie is dat beiden autoriteiten beter op elkaar afgestemde beleidsbeslissingen kunnen nemen. 

Financiering van de Staat door de CBvS

Ten aanzien van de financiering van de Staat geef ik de garantie dat nimmer boven de wettelijk toegestane 10 procent norm door mij zal worden gehandeld. In mijn visie is de ontwikkeling van binnenlandse financiële markten dringend vereist, opdat de Staat op een verantwoorde manier een deel van haar begrotingstekort kan financieren. 

National Risk Assessment

De Centrale Bank is lid van de Nationale Anti Money Laundering Commissie (NAMLAC) die onder leiding van de Steering Council (Financiën, JUSPOL en CBvS) de evaluatie zal voorbereiden. De CBvS heeft hierbij de trekkersrol. 

De Nationale Risk Assessment is deel van die voorbereiding. Suriname moet de risico’s die zij loopt voor money laundering en terrorisme financiering in kaart brengen en documenteren en haar wettelijk en institutioneel raamwerk versterken zodat het land niet misbruikt kan worden. Op verzoek van de Minister van Financiën is de IDB bereid gevonden om ons te ondersteunen in de uitvoering van de risk assessment. De IDB heeft in verschillende landen reeds ervaring opgedaan met dit omvangrijk project. 

Een belangrijk uitvloeisel van de risk assessment is een nationaal actieplan met daarin de maatregelen die genomen moeten worden om de geconstateerde tekortkomingen weg te werken. 

Het is van het grootste belang dat Suriname een goede risk assessment uitvoert en de tekortkomingen met voortvarendheid wegwerkt. In de regio zijn reeds een aantal landen getoetst en de resultaten zijn niet goed te noemen. Het zakendoen en financiële transacties verrichten worden steeds moeilijker en duurder, voor particulieren, bedrijfsleven en overheid. Het raakt de importen, exporten en remittences en dat heeft vroeg of laat effect op de economie van het land als geheel. 

De-risking is het proces waarbij buitenlandse banken, de correspondenten, de relaties met lokale banken, de respondenten verbreken. Deze relaties hebben soms tientallen jaren bestaan, maar uit vrees voor de hele hoge boetes die in de honderden miljoenen kunnen oplopen, kiezen de correspondenten ervoor de relatie te beëindigen en dat gaat met een simpele email, zonder de mogelijkheid tot bespreken of verweer. 

De-risking vormt een ernstig probleem voor de hele Caribische regio. Er is een hardnekkige perceptie dat de regio een risico vormt, maar dat wordt niet ondersteund door de high profile cases waarbij Amerikaanse banken miljoenen boetes opgelegd krijgen voor money laundering. De regio is niet betrokken bij deze cases. 

De discussie met voornamelijk de Amerikaanse autoriteiten en correspondent banken wordt op niveau van de staatshoofden en de Centrale Bank governors gevoerd, maar heeft helaas nog niet tot oplossingen geleid. Intussen zal Suriname moeten aantonen dat zij concreet stappen zet om money laundering en terrorisme financiering tegen te gaan. Wij zullen moeten nadenken over de wijze waarop wij omgaan met ons betalingsverkeer in binnen en buitenland. De hele wereld kijkt naar ons en naar de regio. 

De NAMLAC zal samen met de Bank de voorlichting aan het publiek in het algemeen en de stakeholders in het bijzonder ter hand nemen. Wij zullen sessies met de pers organiseren om dieper op de materie in te gaan en zien de pers graag als partner in deze voor Suriname zo cruciale exercitie. 

Een enorme uitdaging betreft de National Risk Assessment (NRA). Het is van groot belang dat wij gezamenlijk als land de NRA succesvol doorlopen, aangezien Suriname reeds in 2020 door de CFATF wordt geëvalueerd.  Indien de evaluatie niet succesvol wordt doorstaan, zal dit enorme gevolgen hebben voor Suriname met name voor het financieel systeem.  Suriname zal als land geïsoleerd worden. 

Het verder aanscherpen en moderniseren van de wet- en regelgeving op financieel gebied is daarom noodzakelijk. Daarbij moet onder andere gedacht worden aan het wijzigen van de Bankwet, het introduceren van een Wet op het Elektronisch betaalverkeer, het afronden van de Wet Toezicht op het Verzekeringsbedrijf en de Wet Kredietregistratiebureau. 

De Bank richt zich in deze ook op het opzetten van een Compliance afdeling met FIBA (Florida International Banking Association?) en Certified Asset Management Professional (CAMP), waarbij de jonge professionals op de Bank een voortrekkersrol zullen vervullen. De Centrale Bank zal in haar beleid om een door principe gedreven toonaangevend financieel kerninstituut te zijn nog meer rekening houden met de Corporate Social Responsibillity (CSR) gedachte. 

Suriname is momenteel in een niet te benijden positie, waar het gaat om internationale regelgeving over de financiële huishouding van ons land. Wij kunnen er geen doekjes om winden; de realiteit is dat wij ons bevinden in een “10 seconds to disaster” situatie. 

Dit is het doemscenario dat ons land boven het hoofd hangt. Het vergt een gezamenlijke inspanning van elke burger, elke actor binnen de Surinaamse samenleving om het tij te keren. De Centrale Bank is hierbij in de voorhoede maar zal ook assisteren in elke andere positie waar dat nodig zal blijken. Uitgaande van het totaal aan veranderingen en nieuwe systemen die moeten worden ingevoerd, is het onder normale omstandigheden onhaalbaar dit te realiseren vóór november 2020. Echter, de functionarissen van de Centrale Bank hebben zich inmiddels gecommitteerd, om de uitdaging aan te gaan, om deze job wél te klaren voor Suriname.

De relatie met bestaande internationale organisaties zullen worden verdiept en nieuwe samenwerkingsverbanden zullen worden aangegaan. Dit om onze medewerkers en onze samenleving als geheel mee te trekken in de veranderende wereld. Hierin wil de Bank een voortrekkersrol vervullen, want langer wachten betekent, dat wij als financiële samenleving niet kunnen voldoen aan de eisen die de wereldgemeenschap en meer nog de financiële gemeenschap aan ons stelt. Onze aandacht zal zich verder richten op inclusiviteit van iedere burger in het financiële stelsel. Door middel van financiële educatie en het uitvoeren van projecten met financiële en niet financiële stakeholder zal de Bank ernaar streven om de burgers bewust te maken dat we met ons allen de verplichting hebben te waken over ons geld en hoe daar mee om te gaan. 

Anno 2019 zal Suriname moeten beseffen dat we onze cash cultuur moeten loslaten en meer en meer moeten kiezen om giraal te betalen. Hierdoor zullen de geldstromen efficienter geadministreerd worden maar de verantwoording zal gemakkelijker  plaatsvinden. De Bank heeft hiertoe een eerste stap gezet door in 2015 aan te vangen met het Suriname National Electronic Payment System (SNEPS) en sedert dien kunnen de banken dagelijks versneld onderling transacties uitwisselen. De dagelijkse clearing die via de Centrale Bank plaatsvond kunnen de banken nu zelfstandig in het systeem uitvoeren. De commerciële banken hebben jaren eerder ook al stappen gedaan om de omschakeling naar giraal geld mogelijk te maken; Point of Sale (pinpas), creditcards, internet banking, online betalen. De bewustwording onder Surinamers m.b.t. de risico’s die cash met zich meebrengt is groeiende maar is nog lang niet wat het wezen moet. Ook ten aanzien hiervan de nodige voorlichting worden verstrekt. 

Communicatie

Om te communiceren met allen, die belang hebben bij het ontvangen van haar informatie, zal de Centrale Bank alle bestaande communicatiekanalen effectiever inzetten, aangevuld met nieuwe initiatieven. Zo zullen afdelingen als de Bibliotheek en het Numismatisch Museum voortaan een pro actieve rol vervullen in het communicatiebeleid van de Bank, gericht op het verhogen van het bewustzijn bij de samenleving over het geldwezen van Suriname, de waarde van de eigen munt en de rol en betekenis van de Bank, nationaal én internationaal.

De Bank zal zichzelf etaleren als een instituut dat zich meer dan 100% inzet voor het nationaal belang en zal dat doen door voldoende en effectief hierover te communiceren, nationaal én internationaal. Alle bestaande communicatiemethoden zullen hierbij worden aangewend. Wij gaan hierbij uit van het begrip ‘all inclusion communication’.

Het principe ‘zeggen wat je doet en doen wat je zegt’ zal voor de Bank leidend zijn.

Ik kan natuurlijk niet praten over de communicatie van de Centrale Bank met diverse doelgroepen, zonder daarbij u, de media, zelf als doelgroep te noemen. Uitgaande van het nationaal belang dat gediend moet worden zien wij u hierin als partner. Wij zullen elkaar nodig hebben om het Surinaamse belang te dienen. Wij willen de Surinaamse samenleving informeren over datgene dat zij moet weten en dat wilt u als media natuurlijk zelf ook. Daarom vraag ik u om de Centrale Bank ook als úw partner te zien. Alle eerder aangehaalde communicatiekanalen staan ook voor u ter beschikking.

Gelijk bij mijn aantreden heb ik alle voor de Bank belangrijke stakeholders uitgenodigd en heb van gedachte gewisseld met deze actoren om tot een vergelijk te komen voor de verschillende economische uitdagingen waar de Bank voor staat. De ondersteuning van al deze actoren nl. de Bankiersvereniging, de Cambiohouders vereniging, het verzekeringsbedrijf (SURVAM), de geldovermakingskantoren, de spaar- en krediet coöperaties, de pensioenfondsen, de deviezencommissie, is mij toegezegd geworden, hetgeen mij enorm goed stemt om deze enorme uitdaging aan te gaan.

Internationale ontwikkelingen

Het is bekend dat Suriname een kleine open economie heeft die in grote mate afhankelijk en sterk gevoelig is voor de internationale conjunctuur, met name voor de conjunctuur op de markt voor grondstoffen en mineraalproducten. Het betekent dat Suriname op geen enkele wijze invloed kan uitoefenen op deze ontwikkelingen, maar wel de veerkracht moet hebben om het hoofd te bieden aan ontwikkelingen die soms disruptieve gevolgen kunnen hebben voor de nationale economie. In dit optiek dient in Surinaamse beleidskringen altijd rekening te worden gehouden met externe economische ontwikkelingen. Om de veerkracht van de economie te versterken, is het belangrijk dat Suriname haar productiestructuur diversifieert en sterke instituten opbouwt. Een maximale benutting van de mogelijkheden die internationale organisaties, bevriende landen en instellingen bieden op het gebied van technische assistentie is aan te raden. 

Het AML/CFT raamwerk van Suriname zal in 2020 voor de 4e keer worden geëvalueerd door de Caribbean Financial Action Taskforce. Middels deze evaluatie beoordelen landen in de regio elkaar op het voldoen aan de zogenoemde 40 Aanbevelingen van de Financial Action Task Force. Deze aanbevelingen omvatten een breed scala van aandachtsgebieden. Niet alleen het functioneren van de financiële sector wordt onder de loep genomen, maar de hele keten die een rol vervult in het voorkomen en bestrijden van money laundering en terrorisme financiering. Hierbij kan worden gedacht aan het Openbaar Ministerie en de politie, maar ook aan de MOT, de Belastingdienst, de douane, de accountants, de notarissen en vele andere stakeholders. 

De Bank zal dus de komende tijd meer aandacht besteden aan de compliance van de verschillende instellingen werkzaam in de financiële sector. Systemen en procedures zullen worden getoetst aan de aanbevelingen, de wettelijke bepalingen en de richtlijnen van de Bank. Waar nodig zal in overleg met de betrokken instellingen of de vertegenwoordiging van de sector worden gewerkt aan oplossingen. Het publiek heeft al het een en ander van de veranderingen gemerkt, in de zin van andere en hogere vereisten bij het verrichten van banktransacties. Niet uit bemoeizucht of om een ander het leven moeilijk te maken, maar om te voldoen aan de vereisten van het zakendoen anno 2019.

Exchange RatesMarch 09th and until further notice

Currency Buying Selling
USD 14,018 14,290
EUR 16,628 16,959
GBP 19,396 19,782
ANG 7,699 7,852
AWG 7,784 7,939
BRL 2,438 2,485
TTD 2,063 2,103
BBD 6,907 7,044
XCD 5,190 5,293
PER 100 GYD 6,657 6,790

Gold CertificatesMarch 09th and until further notice

Coupon SRD
5 gram 7.814,97
10 gram 15.629,94
50 gram 78.149,69
100 gram 156.299,39
500 gram 781.496,94
1000 gram 1562993,88
Gold LME: USD 1.701,00 /tr.oz.

Inflation

    Average End-of-period
2022   52.4 54.6
       
2023   Month-to-month Year-to-year
Jan   3.7 55.6
Feb   3.2 57.9
Mar   3.2 59.6
Apr   5.7 65.4
May   2.4 65.0
Jun   2.3 54.6
Jul   3.0 56.6
Aug   2.0 53.5
Sep   1.5 50.8
Oct   1.0 42.9
Nov   0.6 38.7
Dec   0.1 32.6
       
2024   Month-to-month Year-to-year
Jan*   0.9 29.0

*) Preliminary figures

 

 

Gewogen Gemiddelde Koersen28 maart - 12:30u (Giraal)

Geldsoort Aankoop Verkoop
USD 34,973 35,392
EUR 37,517 38,391
GBP 44,216 45,083
ANG 19,216 19,593
AWG 19,429 19,810
BRL 6,998 7,135
TTD 5,168 5,270
BBD 17,240 17,578
XCD 12,953 13,207
GYD PER 100 16,618 16,944
CNY 4,838 4,933

Gewogen Gemiddelde Koersen28 maart - 12:30u (Bankpapier)

Geldsoort Aankoop Verkoop
USD 34,233 34,837
EUR 35,823 36,625
GBP 43,281 44,138
ANG 18,809 19,182
AWG 19,018 19,395
BRL 6,850 6,985
TTD 5,059 5,159
BBD 16,875 17,210
XCD 12,679 12,930
GYD PER 100 16,267 16,589
CNY 4,736 4,830

GoudcertificatenMaart 28

Coupure SRD
5 gram 24.950,26
10 gram 49.900,52
50 gram 249.502,59
100 gram 499.005,18
500 gram 2.495.025,91
1000 gram 4.990.051,82
Gold LBMA USD 2.192,70 /tr.oz.

Gewogen gemiddelde toegewezen OMO rente

Veiling ID Veiling Datum Rente (%)
CBTD240327-1W 2024-03-27 37,2
CBTD240320-1W 2024-03-20 37,3
CBTD240313-1W 2024-03-13 35,8
CBTD240306-1W 2024-03-06 31,8

Rente Beleningsfaciliteit

Veiling ID Veiling Datum Rente (%)
CBTD240327-1W 2024-03-27 44,6
CBTD240320-1W 2024-03-20 44,8
CBTD240313-1W 2024-03-13 43,0
CBTD240306-1W 2024-03-06 38,2
Weekbalans

Inflatie

    Average End-of-period
2022   52.4 54.6
       
2023   Month-to-month Year-to-year
Jan   3.7 55.6
Feb   3.2 57.9
Mar   3.2 59.6
Apr   5.7 65.4
May   2.4 65.0
Jun   2.3 54.6
Jul   3.0 56.6
Aug   2.0 53.5
Sep   1.5 50.8
Oct   1.0 42.9
Nov   0.6 38.7
Dec   0.1 32.6
       
2024   Month-to-month Year-to-year
Jan*   0.9 29.0

*) Preliminary figures