De hedendaagse financiële markten, ontwikkelen zich snel. Waar men vroeger gewend was goederen en diensten in contanten te betalen, zijn er tegenwoordig verschillende kredietproducten, zoals creditcards, betaalpassen en elektronische mogelijkheden. Er worden steeds meer financiële producten en diensten op de markt gebracht, waaruit de consumenten moeten kiezen. Gezien deze ontwikkelingen in de moderne samenleving, kan het ontbreken van financiële geletterdheid zeer schadelijk zijn voor het financiële succes van een individu op de lange termijn. Onwetendheid over het gebruik van de financiële producten en diensten kan leiden tot een aantal valkuilen, zoals het niet in staat zijn krediet terug te betalen, fraude, faillissement, verlies van woning of bedrijf en andere negatieve gevolgen. De Centrale Bank van Suriname vindt het daarom ook belangrijk haar consumenten financiële educatie aan te bieden en hen hierdoor financiële kennis bij te brengen, teneinde hen in staat te stellen verantwoorde beslissingen over hun persoonlijk financiën te nemen. Als onderdeel van haar financiële educatie beleid zal de Bank In de komende weken financiële begrippen behorend bij een specifiek thema posten op haar sociale media.

 

Klik op onderstaande thema's voor de specifieke begrippen. 

      

      

In de financiële wereld worden vaak ingewikkelde termen gebruikt waarvan het voor veel mensen niet duidelijk is wat er mee bedoeld wordt. In deze serie vindt u een lijst met financiële begrippen en economische termen die veel worden gebruikt binnen de financiële wereld. 

Beleggen

Beleggen is het investeren van geld met de verwachting dat het meer waard wordt. Geld kun je beleggen in o.a. aandelen, obligaties, goud, beleggingsfondsen, kunst etc.

Beleggingsfondsen

Beleggingsfondsen zijn verzamelpunten waar het geld van alle, in het betreffende fonds investerende beleggers, samenkomt. Het totaalbedrag wordt het fondsvermogen genoemd. 

Budget

Een budget is de hoeveelheid geld die een persoon, bedrijf, de overheid of een andere instantie gereserveerd heeft om uit te geven. Een budget kan op maand of jaarbasis opgesteld worden. Dit doe je door alle inkomsten onder elkaar te plaatsen en daartegenover de uitgaven. Wat je overhoudt kan gebruikt worden om te sparen of het kan voor onvoorziene uitgaven gereserveerd worden.

Budgetteren

Budgetteren of begroten is het overzichtelijk opstellen van de verwachte in- en uitgaven over een bepaalde periode. Daarbij wordt het uitgavenpatroon aangepast aan de inkomsten. Budgetteren helpt om grip te krijgen op je inkomsten en uitgaven.

Crediteur

Een crediteur is iemand aan wie je geld schuldig bent.

Een crediteur is het tegenovergestelde van een debiteur.

Debiteur

Een debiteur is iemand die geld aan jou verschuldigd is.

Een debiteur is het tegenovergestelde van een crediteur.

Deflatie

Een daling van het algemene prijsniveau van producten en diensten. Anders uitgedrukt is deflatie een stijging van de waarde van geld. Je hebt dus meer koopkracht en kan meer kopen voor hetzelfde geld. Het tegenovergestelde van deflatie is inflatie.

Financiële educatie

Financiële educatie richt zich op het vergroten van kennis, inzicht, vaardigheden en bewustzijn van kinderen, jongeren en volwassenen op het gebied van geld en geldzaken.

Financiële geletterdheid

Financiële geletterdheid is de kennis van financiële begrippen en producten alsook de vaardigheid om deze kennis toe te passen op financiële keuzes om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen.

Financiële Inclusie

Financiële inclusie houdt in, dat mensen en bedrijven toegang hebben tot betaalbare, veilige en gemakkelijke betaal- en andere financiële producten en diensten. Deze kunnen worden gebruikt om te voorzien in de alledaagse levensbehoeften en om lange termijndoelen te realiseren.

Geldschieter

Een geldschieter is  een natuurlijke- of rechtspersoon die geld uitleent aan individuen of ondernemers, vaak tegen hoge rentes en onderpand.

Huishoudbudgetten

Met dit budget kan worden besloten welk deel van het huishoudinkomen kan worden gebruikt voor het kopen van boodschappen, het betalen van vaste lasten, het kopen van brandstof en om (optioneel) geld te besparen enz.

Huishouden

Alle mensen die tot een gezin of woongemeenschap behoren en samenleven. Hier worden ook meegerekend de activiteiten die worden gedaan om een leefsituatie in stand te houden.

Inflatie

Een stijging van het algemene prijsniveau van producten en diensten. Anders uitgedrukt is inflatie een daling van de waarde van geld. Je hebt dus minder koopkracht en kan minder kopen voor hetzelfde geld. Het tegenovergestelde van inflatie is deflatie.

Inkomen

Is geld of een vergoeding die een persoon krijgt voor geleverde arbeid of beschikbaar gestelde goederen, land of vermogen.

Nationale Financiële Educatie Strategie (NFES)

Een NFES is een stappenplan om te komen tot Financiële geletterdheid van de Surinaamse burgers. Het bestaat uit verschillende educatie activiteiten voor verschillende segmenten uit de samenleving. Financiële educatie ondersteunt het proces tot financiële inclusie; ze vullen elkaar dus aan.

Nationale Financiële Inclusie Strategie (NFIS)

Een NFIS is een stappenplan om te komen tot Financiële inclusie. Het bestaat uit verschillende acties die moeten bijdragen dat burgers die voorheen uitgesloten waren uit het financieel systeem, worden opgenomen.

Persoonlijk geldbeheer

Persoonlijk geldbeheer is het beheer van jouw persoonlijke financiën (geld) en omvat alle aspecten van geldbeheer, inclusief sparen, investeren, budgettering, bankieren, verzekeringen, hypotheken, pensioenplanning en belasting- en vermogensplanning.

Rente

Rente is een vergoeding die men ontvangt:

- op een spaarrekening of een belegging; 

- voor het uitlenen van geld.

Sparen

Sparen is een manier van omgaan met bezittingen waarbij er iets (geld) apart gehouden wordt in plaats van het uit of weg te geven. Er wordt meestal gespaard voor iets dat men in de toekomst wil kopen, voor onverwachte situaties of voor de oude dag.

Wisselkoers

De prijs van de valuta van een land, uitgedrukt in een andere valuta.

Unbanked

Tot deze groep worden burgers gerekend die geen toegang hebben tot de producten en diensten van banken.

Een uiteenzetting van de Centrale Bank Certificaten aan de hand van de veel gestelde vragen door het publiek.

 

Wat houdt beleggen in? 

Beleggen is het sparen dan wel investeren van geld in een financieel instrument dat wordt uitgegeven door een bank, een bedrijf of een andere instelling voor een bepaalde periode tegen een rendement of andersoortige vergoeding. Voorbeelden van dergelijke financiële instrumenten zijn termijndeposito’s, spaarcertificaten, aandelen en obligaties. Beleggen is een manier om vermogen en financiële zekerheid op lange termijn op te bouwen.

Wat zijn waardepapieren?

Waardepapieren zijn financiële instrumenten die worden uitgegeven door bedrijven en instellingen met het doel middelen te verkrijgen om bepaalde doelen te realiseren. Een waardepapier wordt doorgaans verhandeld op geld- en kapitaalmarkten.

Wat zijn Centrale Bank Certificaten?

Centrale Bank Certificaten zijn op naam gestelde waardepapieren van de Centrale Bank van Suriname. Ze worden uitgegeven in verschillende coupures, krachtens het Centrale Bank Certificaat (CBC) veilingreglement. Een belegger krijgt de mogelijkheid om door middel van een inschrijving in aanmerking te komen voor een CBC.

Voor wie is het Centrale Bank Certificaat veiling bestemd?

De veiling van Centrale Bank Certificaten vindt alleen plaatst bij het Wholesale segment. Daartoe behoren de banken, niet-bank financiële instellingen en overige rechtspersonen. De participanten nemen deel aan de veiling door een ingevuld en getekend veiling biedformulier met hierin vermeld het aangeboden rentepercentage en bedrag te mailen naar de Centrale Bank van Suriname.

Wordt er ook een veiling gehouden voor het publiek?

Neen, voor deze groep wordt er geen veiling gehouden. Het publiek dient zich in te schrijven voor een CBC via een bankinstelling, waarna zij het CBC toegewezen krijgen. Het CBC voor het Retail segment is bestemd voor natuurlijke personen (w.o. huishoudens) en rechtspersonen (w.o. bedrijven) die in Suriname geregistreerd staan.

Wat moet het publiek doen om in aanmerking te komen voor een Centrale Bank Certificaat?

  1. De inschrijvingen zullen plaatsvinden via de algemene banken volgens de geldende voorwaarden die hieronder zijn beschreven:

  • De inschrijving voor het CBC vindt plaats gedurende een door de Bank vastgestelde inschrijvingsperiode en staat vermeld in een CBC-aankondiging;

  • De inschrijving zal plaatsvinden via de banken;

  • Een inschrijvingsformulier, welke beschikbaar zal zijn bij de banken, zal ingevuld moeten worden;

  • De beleggers dienen, indien de inschrijving op het CBC niet via hun respectieve banken is geschied, deze banken hiervan in kennis te stellen.

  1. De beleggers dienen na de toewijzing ervoor te zorgen dat het toegewezen bedrag (inclusief administratiekosten van SRD 25,- per certificaat), beschikbaar is op de desbetreffende rekening bij hun respectieve bank, zodat de overboeking kan plaatsvinden.

Mag ik namens mijn oma en opa (derden) beleggen?

Het CBC wordt uitgegeven op naam en zal hierdoor niet mogelijk zijn om namens een ander te beleggen.

Mag ik mijn valuta omzetten om te kunnen beleggen in het Centrale Bank Certificaat (CBC)?

Neen, het omzetten van vreemde valuta naar SRD met als doel beleggen in het CBC is verboden. Indien u dit toch doet en deze transactie wordt ontdekt, wordt uw belegging onherroepelijk afgewezen.

Mag ik kredieten nemen en deze beleggen?

Neen, het nemen van kredieten met als doel deze te beleggen in het CBC is eveneens verboden.

Hoe weet ik als mijn belegging is toegewezen of afgewezen?

Nadat u zich heeft ingeschreven worden de stukken naar de Centrale Bank van Suriname (De Bank) gestuurd door de respectieve banken. De Bank controleert de beleggingen nogmaals en verwerkt deze in haar administratiesysteem, waarna deze worden toegewezen of afgewezen. Via uw huisbank wordt u op de hoogte gehouden van de status van uw belegging(en).

Wat gebeurt er verder als mijn belegging is toegewezen?

Nadat uw belegging is toegewezen zal uw huisbank het toegewezen bedrag vermeerderd met de administratiekosten debiteren van uw rekening. Deze handeling is eveneens een bewijs dat uw belegging is toegewezen.

Wanneer worden de middelen gedebiteerd van mijn rekening?

De middelen kunnen direct na toewijzing worden gedebiteerd van uw rekening. Dit houdt in dat de middelen vóór de ingangsdatum van het CBC zullen worden ingehouden vanwege administratieve verwerking. Dit kan 1 á 2 weken zijn vóór de ingangsdatum van de certificaten. Wij raden u daarom aan om het beleggingsbedrag en de administratiekosten te laten op uw rekening, zodat het beschikbaar is voor de debitering. Indien de middelen op uw rekening niet toereikend zijn voor de debitering, zal uw belegging(en) worden afgewezen.

Wat zijn administratiekosten en waarvoor zijn ze bestemd?

De administratiekosten zijn de drukkosten, transactiekosten en overige kosten bij de uitgifte en vervanging van een Centrale Bank Certificaat. Als belegger betaalt u de administratiekosten om een certificaat te laten drukken. Deze kosten worden naar de Centrale Bank van Suriname overgemaakt door de banken.

Mag een bank mijn belegging afwijzen?

In de regel bepaalt de Centrale Bank de toewijzing of afwijzing van de beleggingen. De banken doen echter de eerste screening. Indien uw inschrijfformulier(en) niet juist en/of onvolledig is/zijn ingevuld, mag uw huisbank u hierop attenderen. U wordt hierbij in de gelegenheid gesteld, binnen de inschrijvingsperiode, om uw inschrijfformulier(en) aan te passen. Indien u zulks niet doet, zal uw beleggingsaanvraag(en) niet worden gehonoreerd. 

Wat krijg ik als bewijs dat ik heb belegd, behalve dat mijn rekening is gedebiteerd?

Als bewijs krijgt u een certificaat, het Centrale Bank Certificaat. Dit bewijsstuk ontvangt u volgens planning uiterlijk 1 maand na de ingangsdatum van het CBC.  

Wat gebeurt er op de vervaldatum?

Op de vervaldatum krijgt u de hoofdsom plus rendement van de belegging. De middelen worden door de Centrale Bank naar de banken overgemaakt, waarna deze uw rekening crediteert. Deze transactie vindt giraal plaats. Dit geldt ook voor beleggers die contante middelen hebben belegd. Indien de vervaldatum in een weekend of nationale vrijdag valt, zullen de hoofdsom en de rente op de eerstvolgende werkdag, zonder additionele rentekosten, worden overgemaakt.

Hoe vindt de renteberekening plaats?

De rente wordt berekend als een enkelvoudige rente op basis van de dagtellingconventie “Act/360”. Dit houdt in dat uw rente dagelijks wordt berekend op basis van 360 dagen in een jaar vermenigvuldigd met het werkelijke aantal dagen in elke looptijd. Het rendement op vervaldatum wordt als volgt berekend:    

Mag ik mijn Centrale Bank Certificaat doorverkopen?

Ja, dat mag. De verhandeling van deze certificaten vindt alleen plaats via de respectieve banken op de Vereniging voor Effectenhandel in Suriname (“The Suriname Stock Exchange”). De rechtstreekse verhandeling tussen beleggers is niet toegestaan. 

    

De Bank heeft op 26 september 2019 de permanente faciliteiten en de Emergency Liquidity Assistance (ELA) ter beschikking gesteld aan de algemene banken ter ondersteuning van het liquiditeitsbeheer van de bankensector. In het kader van het effectief uitvoeren van haar nieuw monetair beleidsraamwerk, het monetary targeting regime, waarbij de basisgeldhoeveelheid in plaats van de wisselkoers als nominaal anker voor het beheersen van inflatie wordt gehanteerd, heeft de Bank op 22 juli 2021 wijzigingen aangebracht in de uitgevaardigde circulaires der permanente faciliteiten en ELA van 26 september 2019. De depositofaciliteit, die vanaf 26 september 2019 eveneens onderdeel  was van de permanente faciliteiten, wordt in het kader van de veiling van termijndeposito’s van de Bank aan een evaluatie onderworpen. Deze faciliteit en de circulaire hiervan worden derhalve tot nader order ingetrokken. 

 

De volgende circulaires en faciliteiten zijn thans van toepassing.  

  •  Circulaire houdende wijzigingen in de algemene regels van de intra-dag liquiditeitsfaciliteit van 22 juli 2021

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

  • Circulaire betreffende intra-dag liquiditeitsfaciliteit van 26 september 2019

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

  • Circulaire houdende wijzigingen in de algemene regels van de beleningsfaciliteit van 22 juli 2021

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

  • Circulaire betreffende beleningsfaciliteit van 26 september 2019

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

  • Circulaire houdende wijzigingen in de algemene regels van de emergency liquidity assistance van 22 juli 2021

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

  • Circulaire betreffende emergency liquidity assistance van 26 september 2019

            Klik hier voor de desbetreffende circulaire

Exchange RatesMarch 09th and until further notice

Currency Buying Selling
USD 14,018 14,290
EUR 16,628 16,959
GBP 19,396 19,782
ANG 7,699 7,852
AWG 7,784 7,939
BRL 2,438 2,485
TTD 2,063 2,103
BBD 6,907 7,044
XCD 5,190 5,293
PER 100 GYD 6,657 6,790

Gold CertificatesMarch 09th and until further notice

Coupon SRD
5 gram 7.814,97
10 gram 15.629,94
50 gram 78.149,69
100 gram 156.299,39
500 gram 781.496,94
1000 gram 1562993,88
Gold LME: USD 1.701,00 /tr.oz.

Inflation

    Average End-of-period
2022   52.4 54.6
       
2023   Month-to-month Year-to-year
Jan   3.7 55.6
Feb   3.2 57.9
Mar   3.2 59.6
Apr   5.7 65.4
May   2.4 65.0
Jun   2.3 54.6
Jul   3.0 56.6
Aug   2.0 53.5
Sep   1.5 50.8
Oct   1.0 42.9
Nov   0.6 38.7
Dec   0.1 32.6
       
2024   Month-to-month Year-to-year
Jan   0.9 29.0
Feb   0.4 25.4
Mar   4.4 26.8
Apr   0.7 20.9
May   0.5 18.6
Jun   0.2 16.2
Jul   0.1 13.0
Aug   0.3 11.1
Sep   0.9 10.5
Oct*)   0.6 10.1

*) Preliminary figures

 

 

Gewogen Gemiddelde Koersen13 december - 10:00u (Giraal)

Geldsoort Aankoop Verkoop
USD 34,860 35,550
EUR 36,663 37,230
GBP 44,368 45,238
ANG 19,154 19,529
AWG 19,367 19,746
BRL 5,901 6,017
TTD 5,150 5,251
BBD 17,185 17,521
XCD 12,911 13,164
GYD PER 100 16,565 16,889
CNY 4,795 4,889

Gewogen Gemiddelde Koersen13 december - 10:00u (Bankpapier)

Geldsoort Aankoop Verkoop
USD 34,387 34,893
EUR 35,217 35,945
GBP 43,766 44,633
ANG 18,894 19,268
AWG 19,104 19,482
BRL 5,821 5,936
TTD 5,080 5,181
BBD 16,951 17,287
XCD 12,736 12,988
GYD PER 100 16,340 16,663
CNY 4,730 4,823

GoudcertificatenDecember 13

Coupure SRD
5 gram 30.681,00
10 gram 61.362,00
50 gram 306.809,98
100 gram 613.619,96
500 gram 3.068.099,81
1000 gram 6.136.199,62
Gold LBMA USD 2.684,35 /tr.oz.

Gewogen gemiddelde toegewezen OMO rente

Veiling ID Veiling Datum Rente (%)
CBTD241211-1W 2024-12-11 13,1
CBTD241204-1W 2024-12-04 14,2
CBTD241127-1W 2024-11-27 14,1
CBTD241120-1W 2024-11-20 12,2

Rente Beleningsfaciliteit

Veiling ID Veiling Datum Rente (%)
CBTD241211-1W 2024-12-11 15,7
CBTD241204-1W 2024-12-04 17,0
CBTD241127-1W 2024-11-27 16,9
CBTD241120-1W 2024-11-20 14,6
Weekbalans

Inflatie

    Average End-of-period
2022   52.4 54.6
       
2023   Month-to-month Year-to-year
Jan   3.7 55.6
Feb   3.2 57.9
Mar   3.2 59.6
Apr   5.7 65.4
May   2.4 65.0
Jun   2.3 54.6
Jul   3.0 56.6
Aug   2.0 53.5
Sep   1.5 50.8
Oct   1.0 42.9
Nov   0.6 38.7
Dec   0.1 32.6
       
2024   Month-to-month Year-to-year
Jan   0.9 29.0
Feb   0.4 25.4
Mar   4.4 26.8
Apr   0.7 20.9
May   0.5 18.6
Jun   0.2 16.2
Jul   0.1 13.0
Aug   0.3 11.1
Sep   0.9 10.5
Oct*)   0.6 10.1

*) Preliminary figures