In 2013 is het macro-economische beleid onder druk komen te staan vanwege buitenlandse en binnenlandse factoren. Door de daling van de goudprijs zijn de mijnbouwopbrengsten behoorlijk teruggelopen; zo ontving de staatskas in het achterliggende halfjaar ongeveer US$ 65 miljoen minder in vergelijking tot de eerste helft van 2012. Tegelijkertijd pleegde de overheid binnen haar ontwikkelingsprogramma, maar ook vanwege een loonsverhoging met terugwerkende kracht, behoorlijk meer uitgaven dan het jaar ervoor. Als gevolg is er een tekort op de overheidsfinanciën ontstaan, wat heeft geresulteerd in een netto geldcreatie ten behoeve van de Overheid van SRD 451 miljoen tot aan september. Maar ook de algemene banken leenden meer geld uit dan de groei van de economie kan verdragen.

In een persconferentie op zondag 15 september zette Governor Gillmore Hoefdraad uiteen: (a) de status quo van de economie, (b) de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen van de overheid, (c) het kredietbeleid van de banken in de afgelopen maanden, (d) de nieuwe monetaire maatregelen, en (e) de nieuwe afspraken met spelers op de valutamarkt. Zie hier de presentatie van de Governor.

Voor de monetaire autoriteiten is onder deze omstandigheden het terugdringen van het overheidstekort en de excessieve krediet expansie  voor het handhaven van lage inflatie en stabiele koersen de voornaamste macro-economische uitdaging. De CBvS heeft met het Ministerie van Financiën rondom de tafel gezeten om deze materie te bespreken en oplossingen aan te dragen.  De voornaamste oplossing is om de tering naar de nering te zetten: met minder inkomsten moeten gewoonweg minder uitgaven worden gedaan.

De overheid heeft op de rem getrapt voor wat betreft de niet-noodzakelijke goederen en dienstenaanschaf en voorts de projectuitvoering geprioriteerd en op efficiëntere voet gebracht. Er wordt nu vervolgd met vele maatregelen om de inkomsten blijvend te verhogen door middel van:

• het optrekken van verouderde en zeer inefficiënte penningen en zegelrechten;
• verzwaring van milieu belastingen;
• opheffing van de myriade aan invoerrechten vrijstellingen die leiden tot corruptie en scheefgroei van de belastingdruk
• en ook het terugdringen van hoge kostenposten, verspillingen en ongeplande financiële steun aan staatsbedrijven (zoals de directe, indirecte en verkapte subsidies).

De aanpak van deze zaken zijn een belangrijke voorwaarde voor het terugdringen van het overheidstekort. Verdere sanering zal de macro-economische stabiliteit versterken. De Centrale Bank kijkt met vertrouwen uit naar de resultaten.

Kredietbeleid

De Centrale Bank constateert echter dat de overheidsfinanciën niet de enige uitdaging zijn voor het macro-economische stabilisatiebeleid. De groei van bankleningen aan de particuliere sector ligt al geruime tijd ver boven het niveau van de economische groei, waardoor overtollige liquiditeit is gecreëerd.

In 2012 groeide de reële kredietverlening (gecorrigeerd voor inflatie) van banken aan de private sector met 9,9%; in de eerste zes maanden van 2013 bedroeg dit 16,8%. Ook de leningen in vreemde valuta namen fors toe, met gemiddeld 24,7% in 2012 en 23,1% in 2013. De bijdrage aan de liquiditeitscreatie via het kanaal van de bancaire kredietverlening aan de particuliere sectoren bedroeg SRD 455 miljoen; vrijwel evenveel als de netto liquiditeitscreatie ten behoeve van de Overheid.

Een dergelijke exponentiele kredietgroei herbergt verschillende potentiele risico’s.

1. Absorptie risico aangezien krediet sneller groeit dan de productie en inkomens, waardoor oververhitting en druk op de prijzen (verhoogde inflatie) kan ontstaan.
2. Toename van het kredietrisico bij gezinnen en bedrijven aangezien hun financiële schuldratio’s versneld toenemen.
3. Verhoogde kans op risico’s van non-performance en defaults op de kredietportefeuille van banken, wat het bedrijfsresultaat  nadelig kan beïnvloeden.
4. Indien op grote schaal meerderde banken grote risico’s nemen, kunnen via besmettings- en domino effecten ook systeemrisco’s worden ingeluid.

Monetaire maatregelen

De CBvS benadrukt dat monetaire stabiliteit ook door prudent krediet- en bancair financieel beleid moet worden ondersteund. De moederbank heeft op 14 september 2013 met de directies van de algemene banken vergaderd over het monetair beleid. Om de ruimte voor kredietverlening in te perken worden de verplichte kasreserves van de banken verhoogd. De kasreservepercentages voor zowel SRD deposito’s als vreemde valuta deposito’s zullen elk worden verhoogd met 5 procentpunten. De SRD kasreserve gaat van 25% naar 30% en de kasreserves voor vreemde valuta gaan omhoog van 45% naar 50%.

Data voor eind juni 2013 wijzen uit dat maar 15% van de kredieten zijn verstrekt aan de primaire productie sectoren. Met de banken is voorts bediscussieerd dat het grote gewicht aan consumptieve leningen geleidelijk moet worden afgebouwd ten gunste van meer krediet aan de productieve sectoren. De kredietverlening in SRD en in vreemde valuta is voor het leeuwendeel verstrekt aan de handel, woningbouw, persoonlijke leningen, en dienstverlening.

Ten slotte wordt de rente op leningen van de algemene banken bij de Centrale Bank (de discontovoet) verhoogd.  

Valutamarkt

De CBvS is op 14 september ook met het bestuur van de vereniging van wisselkantoren bijeen geweest om de situatie op de valutamarkt te bespreken. De ruimte voor cambio’s om in het deviezenverkeer deel te nemen zal worden vergroot doordat de CBvS de 15% afdracht tijdelijk opschort. In 2011 was met de cambio’s overeengekomen dat zij dagelijks 15% van hun aankopen doorverkopen aan de Centrale Bank, wat als doel had om het interventiebeleid van de moederbank te kunnen ondersteunen. Vanwege de solide positie van de monetaire reserves is nu de afdracht niet langer nodig. De cambio’s zullen de middelen blijven inzetten voor het contante deviezenverkeer met het publiek.

Tegelijkertijd zal worden toegezien op een verscherpte naleving van de rapportage- en meldingsplichten van de cambio’s zoals vervat in de vergunningsvoorwaarden. Ook zal er een elektronisch systeem worden geïntroduceerd voor alle dagelijks verhandelingen op de valutamarkt. De cambio’s zullen zodoende via een centraal trading en rapportage platform in verbinding staan met de CBvS. Ook de algemene banken zullen in de toekomst op het systeem worden aangesloten voor de cash verhandelingen en overmakingen via de rekening.

De naleving van de wetten op de wissel- en –overmakingskantoren, de identificatieplicht en melding grote transacties zal worden verscherpt. Bij wet is het immers verboden om wisselkoersen buiten de officiële bandbreedte te hanteren.

Er is bij de CBvS een centraal meldpunt ingesteld (afdeling FCM: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) waar het publiek vragen en klachten direct bij de autoriteiten onder de aandacht kan brengen. Bijvoorbeeld, indien consumenten met oneigenlijke praktijken geconfronteerd worden, zoals het afdwingen van betalingen in vreemde valuta of tegen hogere koersen dan de officiële. De CBvS zal een hechte samenwerking aangaan met de justitiële autoriteiten voor het ordelijk verloop van de valutamarkt.