OORSPRONKELIJK GELD: THEEBLOKKEN (I)

Een theeblok gemaakt van verpulverde zwarte thee

Wat hebben een Katanga (een X of een H van koper) uit Za�re, een rol katoen uit West Afrika, een theeblok uit Midden Azi� en letterhout uit Suriname met elkaar gemeen? Alle vier hebben ooit gediend als betaalmiddel, geld.

Het Numismatisch Museum van de Centrale Bank van Suriname, houdt zich naast het Surinaams geldwezen, ook bezig met onderzoek naar de geschiedenis van het fenomeen geld van andere landen en vroegere culturen. In dit kader zal zij binnenkort van start gaan met een tijdelijke expositie genaamd: �MONETA EXOTICA, Oorspronkelijk geld uit de hele wereld�. Door het bezoeken van deze tentoonstelling zult u kennis opdoen van de ontwikkeling van geld uit andere samenlevingen en voorbeelden zien van voorwerpen die als betaalmiddel werden gebruikt v��rdat geld ontstond in de vorm zoals wij het nu kennen en gebruiken. U zult ook vernemen hoe het kon dat simpele voorwerpen als schelpen en hondentanden ooit de status van betaalmiddel werd toebedeeld.

In deze Moni Tori zal het Numismatisch Museum aandacht besteden aan theeblokken die in verschillende delen van Azi� als geld gebruikt werden.

Theeblokken oftewel samengeperste thee zijn blokken van hele of zuivere gemalen zwarte thee, groene thee of nagegiste theebladeren die verpakt zijn in mallen en geperst worden in blokvorm. Dit was de meest normale vorm waarop thee geproduceerd en gebruikt werd in het Oude China v��r de Ming Dynastie. Ondanks theeblokken in deze moderne tijd minder geproduceerd worden, komen nagegiste theesoorten, zoals pu-erh, tot de dag van vandaag nog steeds voor in blokken, schijven en andere geperste vormen. Van theeblokken kunnen drankjes worden gemaakt, ze kunnen ook als voedsel worden genuttigd en werden vroeger zelfs als een vorm van geld gebruikt.
Vanwege de hoge waarde van thee in vele gebieden van Azi�, werden theeblokken als een vorm van geld gebruikt door geheel China, Tibet, Mongoli� en Centraal Azi�. Dit is hetzelfde als het gebruik van zoutblokken als geld in bepaalde delen van Afrika. In feite prefereerden de nomaden van Mongoli� en Siberi� thee als geld boven munten die gemaakt waren van metaal. Thee gebruikten zij niet alleen als geld en als voedsel in tijden van hongersnood, maar ook werden er medicijnen van bereid voor het behandelen van hoest en verkoudheid. Deze blokken waren gangbaar geld per �stuk� voor vrijwel alles. Door er stukjes af te breken, kon je ze delen in klein geld. Nadeel was dat ze relatief groot en zwaar waren. Tot aan de Tweede Wereldoorlog werden theeblokken gebruikt als een vorm van eetbaar geld in Siberi�.
Theeblokken voor Tibet waren voornamelijk geproduceerd in het gebied Ya�an (voormalig Yachou-fu) in de Sichuaanse provincie. De blokken werden geproduceerd in vijf verschillende kwaliteiten en conform gewaardeerd. De soort theeblok welke normaliter gebruikt werd als geld rond het einde van de 19e eeuw en aan het begin van de 20e eeuw was die van de derde kwaliteit, welke Tibetanen �brgyad pa� (�acht�) noemde; dit omdat het ooit acht Tibetaanse tangkas (de standaard zilveren munt van Tibet met een gewicht van ongeveer 5.4 gram) waard was in Lhasa. Blokken van deze standaard werden ook door Tibet ge�xporteerd naar Bhutan en Ladakh.

Bron:

• Wikipedia, De vrije encyclopedie

� 2009 Centrale Bank van Suriname