KENMERKEN VAN EEN BANKBILJET

Naast munten bestaan er nog andere vormen van geld, waaronder de bankbiljetten. Binnen het kader van het moderne geld behoren de bankbiljetten tot de groep van het papiergeld. Dit bezit geen innerlijke of intrinsieke waarde en kan slechts functioneren in zoverre het publiek er vertrouwen (fiducie) in stelt. Men spreekt dan ook van fiduciair geld. Samen met munten zijn bankbiljetten, zilverbons, munt- en thesauriebiljetten thans het door de overheid bij wet erkende geld: zij zijn wettige betaalmiddelen die men chartaal geld noemt naar het oud-Nederlands woord charter of charta voor privilege of wet. De vele elementen en kenmerken die een bankbiljet kan hebben, zullen we in deze Moni Tori nader uitleggen. Een bankbiljet is papiergeld dat wordt uitgegeven en gewaarmerkt door een bank. Derhalve draagt het behalve de naam van de emissiebank ook waarmerken als handtekeningen, plaats van uitgifte en een datum. Hoewel het biljet meestal wordt ontworpen door ��n of meer kunstenaars wier signatuur tegenwoordig wordt opgenomen onder toevoeging van inv (inventit = hij ontwierp het), del (delineavit = hij heeft het getekend), exc (excudit = hij vervaardigde het) of f (fecit = hij maakte het), berust het auteursrecht bij de uitgevende instelling hetgeen kan worden aangegeven met het copyrightteken. Soms staat de naam van de graveur op het biljet vermeld, gevolgd door sculp (sculpsit = hij graveerde het).

Aangezien het biljet geld is, wordt er een waardeaanduiding op aangebracht in zowel letters als cijfers onder vermelding van een rekeneenheid in letters. Bankbiljetten worden gedrukt op speciaal, doorschijnend, knisperend glad papier dat tegen namaak is beveiligd door bijvoorbeeld een watermerk en eventueel door beveiligingsvezels. Kenmerkend voor het biljet is ook het formaat dat kaarsrecht en zonder rafeling is gesneden waartoe een speciaal snijmerk dient.

De drukker kan erop worden vermeld soms met de toevoeging imp (impressit = hij drukte het). Bij de druk wordt gebruik gemaakt van verschillende technieken: plaatdruk, waardoor de inkt voelbaar op het papier ligt, offset en irisdruk - die zorgen voor zeer geleidelijke kleurovergangen - en boekdruk dat voornamelijk wordt gebruikt voor het (serie)nummer van het biljet.

De druk wordt gekenmerkt door zeer grote nauwkeurigheid. Dit ziet men onder andere bij de (micro) teksten op het biljet, bijvoorbeeld van de strafbepaling. De letters daarvan zijn gaaf, strak en leesbaar.

De afbeeldingen op het biljet kunnen bestaan uit allegorie�n, portretten, stadsgezichten, panorama�s, symbolen e.a. Afbeeldingen die pas zichtbaar worden wanneer het biljet schuin bij een lichtbron worden gehouden, de zogeheten latente afbeeldingen, kunnen ook voorkomen alsook doorzichtvensters. Doorzichtvensters zijn corresponderende patronen aan beide kanten van het biljet die precies op elkaar aansluiten en samen een bepaald figuur of symbool vormen wanneer het biljet tegen het licht wordt gehouden. Daarnaast kan men er guilloches op aantreffen, een ornamentmotief van golvende lijnen en cirkels die vroeger met een guillocheermachine werden ontworpen, maar waarvoor men thans een computer gebruikt. Ten behoeve van visueel gehandicapten kunnen de biljetten ook voorzien worden van speciale herkenningstekens die door de plaatdruktechniek voelbaar op het biljet liggen: stippen, driehoeken en lijnen.

Aan de hand van het SRD 50,- biljet zullen de elementen en kenmerken worden gedemonstreerd:

Bron:

• Encyclopedie van Munten en Bankbiljetten - Bohn Stafleu van Loghum Houten 1986 (deel 1)

� 2008 Centrale Bank van Suriname