Moni Tori - 12 |
Diorama 1819 - 'Gezicht op de Waterkant'
Gerrit
Schouten (1779-1839) was een kleurling en groeide op in de laatste decennia van
de achttiende eeuw. Zijn moeder had een heel lichte huidkleur en zijn vader was
een blanke. De kinderen Schouten werden mestiezen genoemd, maar omdat ze uit een
wettig huwelijk waren, werden ze officieel als blanken beschouwd. In de
dagelijkse omgang was er echter wel degelijk sprake van discriminatie.
Gerrit Schouten trouwde met Maria Helena Zeegelaar en ze kregen twee kinderen.
Hij werd kunstenaar van beroep en was een vakman op verschillende gebieden. Hij
maakte studies van planten en dieren. Tevens prepareerde hij dieren, met name
vogels, en tekende een enkele keer ook portretten. Daarnaast maakte hij
plastisch werk: hij ontwierp een gedenkteken en vervaardigde tientallen
diorama�s, die voor hoge bedragen verkocht werden. De term diorama wordt in de
oudste beschrijvingen van de kunstwerken van Schouten niet gehanteerd. De
voorstellingen worden 'stukjes', 'kastjes' of 'bakken' genoemd. In het algemeen
wordt de term diorama gebruikt voor een ander soort voorstelling. Zo een diorama
bestaat uit beschilderde glasplaten die achter elkaar zijn geplaatst in een
brede lijst. Door de transparantie en een bepaalde opstelling en belichting
wordt ruimte gesuggereerd. Een diorama zoals hier bedoeld, is echter een
kijkkast met ��n open zijde. Bovenzijde en achterwand lopen bij een aantal
kasten halvemaanvormig in elkaar over zodat er een grote ruimtewerking ontstaat.
De plastische voorstelling is opgebouwd uit perspectivisch weergeven elementen,
die zo zijn opgesteld dat de dieptewerking versterkt wordt. Schouten maakte zijn
werk voor verzamelaars, onderzoekers en wetenschappers.
Een
bijzonder document maakte Schouten met zijn diorama 'Gezicht op de Waterkant'
uit 1819. De Waterkant is de naam van de kade ter hoogte van de markt. Het
diorama is een gezicht op de stad vanaf de Surinamerivier. We krijgen een
levendig beeld van de mensen: zwarten, kleurlingen en blanken die zich bewegen
langs de rivier. Op het water zijn verschillende vaartuigen te zien, een luxe
tentboot met zes roeiers, een pondo en een korjaal. Aan de kade staan pakhuizen,
woonhuizen en een koepelkerk van de Hervormde gemeente. Deze koepelkerk werd
algemeen beschouwd als ��n van de mooiste gebouwen van de stad. In de kerk
stond ook een monument dat gemaakt was naar een ontwerp van Gerrit Schouten, een
gedenkteken van gouverneur de Frederici. In 1821, twee jaar na het vastleggen
van dit stadsbeeld, werd een groot deel van de stad verwoest door de brand. De
huizen aan de Waterkant en ook de kerk brandden af. Behalve een aquatint uit
1817 is dit diorama het enige beeld waarin het stadsgezicht en een afbeelding
van de koepelkerk bewaard zijn gebleven. Voornoemd diorama van Gerrit Schouten
van 1819 'Gezicht op de Waterkant' is te bezichtigen in het Numismatisch Museum
van de Centrale Bank van Suriname.
Bron:
Gerrit Schouten (1779-1839) Botanische tekeningen en diorama's uit Suriname - Clazien Medendorp
� 2008 Centrale Bank van Suriname