Moni Tori - 12

Diorama 1819 - 'Gezicht op de Waterkant'

Gerrit Schouten (1779-1839) was een kleurling en groeide op in de laatste decennia van de achttiende eeuw. Zijn moeder had een heel lichte huidkleur en zijn vader was een blanke. De kinderen Schouten werden mestiezen genoemd, maar omdat ze uit een wettig huwelijk waren, werden ze officieel als blanken beschouwd. In de dagelijkse omgang was er echter wel degelijk sprake van discriminatie.
Gerrit Schouten trouwde met Maria Helena Zeegelaar en ze kregen twee kinderen. Hij werd kunstenaar van beroep en was een vakman op verschillende gebieden. Hij maakte studies van planten en dieren. Tevens prepareerde hij dieren, met name vogels, en tekende een enkele keer ook portretten. Daarnaast maakte hij plastisch werk: hij ontwierp een gedenkteken en vervaardigde tientallen diorama�s, die voor hoge bedragen verkocht werden. De term diorama wordt in de oudste beschrijvingen van de kunstwerken van Schouten niet gehanteerd. De voorstellingen worden 'stukjes', 'kastjes' of 'bakken' genoemd. In het algemeen wordt de term diorama gebruikt voor een ander soort voorstelling. Zo een diorama bestaat uit beschilderde glasplaten die achter elkaar zijn geplaatst in een brede lijst. Door de transparantie en een bepaalde opstelling en belichting wordt ruimte gesuggereerd. Een diorama zoals hier bedoeld, is echter een kijkkast met ��n open zijde. Bovenzijde en achterwand lopen bij een aantal kasten halvemaanvormig in elkaar over zodat er een grote ruimtewerking ontstaat. De plastische voorstelling is opgebouwd uit perspectivisch weergeven elementen, die zo zijn opgesteld dat de dieptewerking versterkt wordt. Schouten maakte zijn werk voor verzamelaars, onderzoekers en wetenschappers. 

Een bijzonder document maakte Schouten met zijn diorama 'Gezicht op de Waterkant' uit 1819. De Waterkant is de naam van de kade ter hoogte van de markt. Het diorama is een gezicht op de stad vanaf de Surinamerivier. We krijgen een levendig beeld van de mensen: zwarten, kleurlingen en blanken die zich bewegen langs de rivier. Op het water zijn verschillende vaartuigen te zien, een luxe tentboot met zes roeiers, een pondo en een korjaal. Aan de kade staan pakhuizen, woonhuizen en een koepelkerk van de Hervormde gemeente. Deze koepelkerk werd algemeen beschouwd als ��n van de mooiste gebouwen van de stad. In de kerk stond ook een monument dat gemaakt was naar een ontwerp van Gerrit Schouten, een gedenkteken van gouverneur de Frederici. In 1821, twee jaar na het vastleggen van dit stadsbeeld, werd een groot deel van de stad verwoest door de brand. De huizen aan de Waterkant en ook de kerk brandden af. Behalve een aquatint uit 1817 is dit diorama het enige beeld waarin het stadsgezicht en een afbeelding van de koepelkerk bewaard zijn gebleven. Voornoemd diorama van Gerrit Schouten van 1819 'Gezicht op de Waterkant' is te bezichtigen in het Numismatisch Museum van de Centrale Bank van Suriname.

Bron:

� 2008 Centrale Bank van Suriname