DE DUURSTE MUNT TER WERELD

De veiling, georganiseerd door Sotheby�s en Stack�s op 30 juli in New York betrof slechts ��n enkele munt. Bij ieder bod stijgt de prijs met 100.000 dollar. Het loven en bieden stopt bij 6.600.000 dollar waardoor de koper inclusief 15% opgeld 7.590.020 dollar kwijt is. In 9 minuten verkocht de Amerikaanse regering de �Dubbele Adelaar 1933� aan een anonieme koper.
De Dubbele Adelaar van 1933 is een bron van mythe en legende. De gouden 10 dollar munt wordt de adelaar genoemd, de 20 dollar (het dubbele van 10 dollar) is de dubbele adelaar. De munt weegt 33.4 gram en is van 90% zuiver goud.
Waarom wordt een recordbedrag voor deze recente munt betaald?
Het verhaal van de Dubbele Adelaar 1933 is een bijzonder verhaal over een munt, die niet had mogen bestaan, over dieven, de geheime dienst en over een koning.
Het is 1933, Amerika lijdt onder de grote depressie. 26% van de beroepsbevolking heeft geen baan, armoede is troef. Er is veel vraag naar goud, omdat in angstige tijden mensen liever goud in de spaarpot hebben, dan een stapeltje bankbiljetten. Op de dollarbiljetten staan, dat deze bij de bank voor gouden munten ingewisseld kunnen worden, dit gebeurt massaal waardoor de bodem van de goudvoorraad in zicht komt.
Op 4 maart wordt Franklin Roosevelt be�digd als president. Hij is vastbesloten de vastgelopen economie weer op de rails te krijgen. E�n van zijn eerste daden is het verbieden van betalingen in gouden munt. Ook is het wisselen van bankbiljetten voor goud verboden. De volgende stap komt op 5 april; de president geeft bevel aan alle Amerikanen om de gouden munten in te leveren. De zeldzame, numismatisch interessante exemplaren zijn hiervan uitgezonderd. Het bezit van gouden munten is strafbaar. Goud, eeuwenlang h�t betaalmiddel, is in ��n klap geen �goed geld� meer. Amerika laat de gouden standaard los.

Bij de munthuizen worden begin 1933 wel Dubbele Adelaars geslagen. In totaal 445.500. Na 1933 worden ze niet meer aangemaakt. Van deze munten wordt geen enkel exemplaar in omloop gebracht.
Op 2 oktober 1934 worden door de essayeur* George McCann 2 exemplaren naar het Smithsonian museum gestuurd voor de nationale muntencollectie. Tussen 6 februari en 18 maart 1937 worden de Dubbele Adelaars 1933 omgesmolten. Dit zou het einde van het verhaal moeten zijn, echter worden in de jaren daarna door verschillende personen Dubbele Adelaars 1933 ten verkoop aangeboden. ��n van deze munten wordt aan koning Farouk van Egypte verkocht. Begin maart 1944 gaat er een lichtje branden bij een medewerker van het Smithsonian museum: zij hebben twee exemplaren en de rest is omgesmolten. Hoe is het dan mogelijk dat deze munt in de handel verschijnt? De Gouden Adelaar 1933 is geen offici�le munt, omdat deze nooit officieel door de overheid in omloop is gebracht. Uit de aanbiedingen blijkt dat een aantal munten gestolen moeten zijn. Op 22 maart 1944 begint de Amerikaanse geheime dienst een onderzoek. De dader is George McCann essayeur van de munt. Hij bekent 10 Dubbele Adelaars te hebben gestolen. Gelukkig voor hem is de diefstal verjaard en hij gaat vrijuit. Gestolen goederen verjaren niet, de munten zijn nog steeds legaal eigendom van de Verenigde Staten. De geheime dienst gaat op jacht naar de gestolen munten.
In 1944 worden in totaal 8 munten bij verschillende personen in beslag genomen. Aan koning Farouk wordt vriendelijk, doch dringend, gevraagd de munt terug naar de Verenigde Staten te sturen. Hij weigert. In 1952 wordt nog 1 Dubbele Adelaar in beslag genomen en de enige bekende nog circulerende munt is in handen van Koning Farouk, de andere negen zijn vernietigd.
In 1953 is de koning verdreven en Sotheby�s mag zijn immense collectie van onder andere meer dan 8.500 zeldzame gouden munten veilen. De veiling wordt een groot succes, maar op verzoek van de V.S. wordt de Dubbele Adelaar 1933 niet ter veiling aangeboden.
De Egyptische overheid laat weten teruggave van de munt te overwegen. Dan blijft het stil tot 1995 wanneer Stephen Fenton een Dubbele Adelaar 1933 in Londen koopt. Of dit het exemplaar is van koning Farouk is waarschijnlijk, maar niet met zekerheid te zeggen. In New York probeert Fenton de munt te verkopen voor ��n miljoen dollar aan Jay Parrino. Tijdens de verkooponderhandelingen bestormt de geheime dienst de hotelkamer en arresteert de twee mannen en neemt de munt in beslag.
Na jaren procederen treffen Fenton en de overheid buiten de rechtbank een schikking. In de schikking wordt afgesproken dat de overheid de munt zal veilen en dat de opbrengst tussen de overheid en Fenton wordt verdeeld. De munt is na de inbeslagname veilig in een kluis in het World Trade Center opgeborgen. Twee maanden voor de aanslag op het World Trade Center verhuist de munt naar Fort Knox. Op de voorkant van de munt staat Liberty (vrijheid) vandaar dat de overheid het symbolisch vindt om haar deel van de opbrengst te gebruiken in de oorlog tegen terrorisme. Wat Fenton met zijn deel gaat doen, is nog niet bekend. Rest nog ��n probleem: de munt is nooit in circulatie gebracht. Bezit van de munt is strafbaar. De oplossing is simpel, de overheid brengt ��n enkele Dubbele Adelaar 1933 in omloop: dit exemplaar. De koper moet hiervoor wel 20 dollar aan de overheid overhandigen om het wettig bezit te maken.

Bron:

• Muntkoerier juni 2003, jaargang 32

• Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal,
  Prof. Dr. G. Geerts en Dr. H. Heestermans met medewerking van Dr. C. Kruyskamp
  11^e herziene druk

� 2008 Centrale Bank van Suriname