KWALITEIT VAN MUNTEN (I)

Bij muntonderzoek wordt aandacht besteed aan slijtage en sporen van opzettelijke verminking. Voor vondstmunten komen daar ook nog het onderzoek van patina en corrosie bij. De graad van slijtage is op twee manieren belangrijk: voor vondstonderzoek en voor de verzamelwaarde van de munt. De slijtage van een munt in een vondst is een maat voor de tijd dat de munt in omloop is geweest, voordat hij in de muntschat werd opgenomen. Dit gegeven moet met de nodige voorzichtigheid gehanteerd worden. De regel is dat een veel gesleten munt lang in omloop is geweest en daarom naar alle waarschijnlijkheid geruime tijd voor het verbergen van de schat geslagen is. Nauwelijks gesleten munten zijn bijna niet in omloop geweest, maar hier moet men voorzichtiger zijn, omdat de mogelijkheid bestaat dat de munt bijna direct van het munthuis in een spaarschat is terechtgekomen en dus nooit in circulatie is geweest. In een grote vondst met veel exemplaren per muntsoort is de toevallige uitzondering meestal wel vast te stellen. Verzamelaars hechten vanzelfsprekend de meeste waarde aan een niet gesleten munt, waarop alle details goed zichtbaar zijn. De mate van slijtage wordt aangegeven door een aantal kwaliteitsaanduidingen:

• Gepolijste stempel / Proof:
  Proofmunten zijn geslagen op gepolijste muntplaatjes met gepolijste stempels. De op de munt hoger liggende delen liggen in het stempel verdiept. Bij het polijsten van de stempel worden de dieper liggende delen niet geraakt, deze blijven dus ruw en zorgen er voor dat op de munt de hoger liggende delen mat zijn na het slaan, terwijl het veld glimmend is ten gevolge van het polijsten van muntplaat en stempel. Met een stempel wordt slechts een beperkt aantal munten geslagen. Proofmunten zijn uiterst kwetsbaar, het spiegelbeeld vlak wordt heel gemakkelijk beschadigd en alles is zichtbaar op deze munten. Zelfs de zachtste doek kan heel fijne schuurkrasjes geven. Deze munten mag men uitsluitend aan de rand beetpakken, want vingerafdrukken zijn bijna niet te verwijderen zonder de munt te beschadigen.

• Prooflike:
  Bij prooflike munten worden alleen de muntplaatjes  gepolijst en de stempels worden met extra zorg behandeld. Per stempel worden meer munten geslagen dan bij proofmunten. Soms is het moeilijk onderscheid te maken tussen een prooflike munt en de eerste afslag van een nieuwe stempel op een toevallig mooi muntplaatje. Ook prooflike munten zijn zeer kwetsbaar, het spiegelende oppervlak wordt gemakkelijk beschadigd.

• FDC (Fleur de coin = bloem van de stempel)
  Een munt heeft de kwaliteit FDC op het moment dat de munt uit de pers komt en voordat zij in de vergaaremmer valt. De munten zijn onbeschadigd, vertonen geen enkel spoor van slijtage of andere gebreken.
  Volgens bovengenoemde definitie komen FDC munten nauwelijks voor; echter kunnen munten na de slag tijdens transport etc. toch nog volkomen onbeschadigd zijn, zodat ze nog FDC genoemd kunnen worden. Vooral de kleinere munten hebben weinig te lijden van vallen en transport. Bij FDC munten moeten we onderscheid maken tussen glans en kleur. De zogenaamde FDC glans is een matte ei-glans die het licht op een typische wijze reflecteert. De FDC glans verdwijnt door gebruik. Bewaart men de munt zorgvuldig dan blijft de FDC glans bestaan, terwijl de kleur door invloeden van het milieu wel kan veranderen. Er ontstaat dan een zogenaamde patina. Dit patina wordt door sommige verzamelaars hoog gewaardeerd. Andere verzamelaars prefereren de originele muntkleur. Zilveren en gouden munten kan men de oorspronkelijke kleur teruggeven met behulp van bepaalde reinigingsmiddelen. Beter is om het patina te laten voor wat het is. Koperen en bronzen munten zijn niet te ontdoen van hun patina zonder de munt te schaden. De in handel zijnde chemische middelen voor koper en brons tasten de FDC glans aan en brengen de originele kleur niet terug. Koperen en bronzen FDC munten met originele muntkleur zijn tegenwoordig in de mode en daardoor duurder, het blijft echter zaak erop te letten dat deze munten niet met de genoemde etsmiddelen zijn gereinigd.

(wordt vervolgd)

Bron:

• Muntalmanak 2002, 19e editie - Offici�le uitgave Nederlandse vereniging van munthandelaren

• Encyclopedie van munten en bankbiljetten - Bohn Stafleu van Loghum Houten 1986

� 2008 Centrale Bank van Suriname